زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

جهاد با اهل کتاب (قرآن)





آیاتی از قرآن کریم نبرد با اهل کتاب را در صورت نپذیرفتن شرایط ذمه واجب دانسته است.


۱ - نبرد با اهل کتاب



"قـتلوا الذین لا یؤمنون بالله ولا بالیوم الاخر ولا یحرمون ما حرم الله ورسوله ولا یدینون دین الحق من الذین اوتوا الکتـب حتی یعطوا الجزیة عن ید وهم صـغرون. با کسانی از اهل کتاب که نه به خدا، و نه به روز جزا ایمان دارند، و نه آنچه را خدا و رسولش تحریم کرده حرام می‌شمرند، و نه آیین حق را می‌پذیرند، پیکار کنید تا زمانی که با خضوع و تسلیم، جزیه را به دست خود بپردازند! "
نخست می‌گوید: " با کسانی که ایمان به خدا و روز قیامت ندارند، پیکار کنید" (قاتلوا الذین لا یؤمنون بالله و لا بالیوم الآخر) اما چگونه اهل کتاب مانند یهود و نصاری ایمان به خدا و روز رستاخیز ندارند، با اینکه به ظاهر می‌بینیم هم خدا را قبول دارند و هم معاد را، این به خاطر آن است که ایمان آنان آمیخته به خرافات و مطالب بی اساس است.
اما در مورد ایمان به مبدا و حقیقت توحید" اولا" گروهی از یهود- همانطور که در آیات بعد خواهد آمد-"عزیز" را فرزند خدا می‌دانستند، و مسیحیان عموما، ایمان به الوهیت مسیح و تثلیث (خدایان سه گانه) دارند.
ثانیا همانگونه که در آیات آینده نیز اشاره شده آنها گرفتار شرک در عبادت بودند، و عملا دانشمندان و پیشوایان مذهبی خود را می‌پرستیدند، بخشش گناه را که مخصوص خدا است از آنها می‌خواستند، و احکام الهی را که آنان تحریف کرده بودند به رسمیت می‌شناختند.
و اما ایمان آنها به معاد، یک ایمان تحریف یافته است، زیرا معاد را چنان که از سخنان آنها استفاده می‌شود، منحصر به معاد روحانی می‌دانند. بنا بر این هم ایمانشان به مبدا مخدوش است و هم به معاد. سپس به دومین صفت آنها اشاره می‌کند که آنها در برابر محرمات الهی تسلیم نیستند، و آنچه را که خدا و پیامبرش تحریم کرده، حرام نمیشمرند

۲ - شرط نبرد با اهل کتاب



متارکه جنگ با اهل کتاب، در صورت پذیرش شرایط ذمه و پرداخت جزیه واجب است.
"قـتلوا الذین لا یؤمنون بالله ولا بالیوم الاخر ولا یحرمون ما حرم الله ورسوله ولا یدینون دین الحق من الذین اوتوا الکتـب حتی یعطوا الجزیة عن ید وهم صـغرون. "
در این آیات در حقیقت اسلام برای آنها یک سلسله احکام حد وسط میان" مسلمین" و" مشرکین" قائل شده است، زیرا اهل کتاب از نظر پیروی از یک دین آسمانی شباهتی با مسلمانان دارند، ولی از جهتی نیز شبیه به مشرکان هستند، به همین دلیل اجازه کشتن آنها را نمی‌دهد در حالی که این اجازه را در باره بت پرستانی که مقاومت به خرج می‌دادند، می‌داد، زیرا برنامه، برنامه ریشه کن ساختن بت پرستی از روی کره زمین بوده است.
ولی در صورتی اجازه کنار آمدن با اهل کتاب را می‌دهد که آنها حاضرشوند به صورت یک اقلیت سالم مذهبی با مسلمانان زندگی مسالمت آمیز داشته باشند، اسلام را محترم بشمرند و دست به تحریکات بر ضد مسلمانان و تبلیغات مخالف اسلام نزنند، و یکی دیگر از نشانه‌های تسلیم آنها در برابر این نوع همزیستی مسالمت آمیز آن است که" جزیه" را که یک نوع مالیات سرانه است، بپذیرند و هر ساله مبلغی مختصر که حدود و شرایط آن در بحثهای آینده به خواست خدا مشخص خواهد شد، تحت این عنوان به حکومت اسلامی بپردازند.
در غیر این صورت اجازه مبارزه و پیکار با آنها را صادر می‌کند، دلیل این شدت عمل را در لابلای سه جمله در آیه مورد بحث روشن می‌سازد.

۳ - چرایی جنگ با اهل کتاب



در آیاتی از قرآن کریم دشمنی با خدا و پیامبر و ایمان نداشتن اهل کتاب را دلیل جواز جهاد با آنان دانسته است.

۳.۱ - دشمنی با خدا و رسول خدا


دشمنی اهل کتاب با خدا و رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم سبب مشروعیت جهاد با آنان گشته است.
"هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب من دیـرهم لاول الحشر ما ظننتم ان یخرجوا وظنوا انهم مانعتهم حصونهم من الله فاتـهم الله من حیث لم یحتسبوا وقذف فی قلوبهم الرعب یخربون بیوتهم بایدیهم وایدی المؤمنین فاعتبروا یـاولی الابصـر• ولولا ان کتب الله علیهم الجلاء لعذبهم فی الدنیا ولهم فی الاخرة عذاب النار• ذلک بانهم شاقوا الله و رسوله و من یشاق الله فان الله شدید العقاب. او کسی است که کافران اهل کتاب را در نخستین برخورد (با مسلمانان) از خانه هایشان بیرون راند! گمان نمی‌کردید آنان خارج شوند، و خودشان نیز گمان می‌کردند که دژهای محکمشان آنها را از عذاب الهی مانع می‌شود اما خداوند از آنجا که گمان نمی‌کردند به سراغشان آمد و در دلهایشان ترس و وحشت افکند، بگونه‌ای که خانه‌های خود را با دست خویش و با دست مؤمنان ویران می‌کردند پس عبرت بگیرید‌ای صاحبان چشم! "
و مراد از جمله" آنان که از اهل کتاب کافر شدند و خدا بیرونشان کرد" قبیله بنی النضیر است که یکی از قبائل یهود بودند، و در بیرون شهر مدینه منزل داشتند، و بین آنان و رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم عهدی بر قرار شده بود که همواره با هم به مسالمت زندگی کنند، دشمنان هر یک دشمنان دیگری و دوستان هر یک دوستان دیگری باشد. ولی بنی النضیر این پیمان را شکستند، و رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم دستور داد تا جلای وطن کنند

۳.۲ - ایمان نداشتن به خدا


ایمان نداشتن به خدا و رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و پایبند نبودن به دین حق، از جمله علل لزوم جهاد با اهل کتاب است.
"قـتلوا الذین لا یؤمنون بالله ولا بالیوم الاخر ولا یحرمون ما حرم الله ورسوله ولا یدینون دین الحق من الذین اوتوا الکتـب حتی یعطوا الجزیة عن ید وهم صـغرون. با کسانی از اهل کتاب که نه به خدا، و نه به روز جزا ایمان دارند، و نه آنچه را خدا و رسولش تحریم کرده حرام می‌شمرند، و نه آیین حق را می‌پذیرند، پیکار کنید تا زمانی که با خضوع و تسلیم، جزیه را به دست خود بپردازند "
پس ظاهرا علت اینکه ایمان به خدا و روز جزا را از اهل کتاب نفی می‌کند این است که اهل کتاب، توحید و معاد را آن طور که باید معتقد نیستند، هر چند اعتقاد به اصل الوهیت را دارا می‌باشند، نه اینکه علتش این باشد که این دو ملت اصلا معتقد به وجود اله نیستند، چون قرآن اعتقاد به وجود الله را از قول خود آنها حکایت می‌کند، گر چه در توراتی که فعلا موجود است اصلا اثری از مساله معاد دیده نمی‌شود.

۴ - پانویس


 
۱. توبه/سوره۹، آیه۲۹..    
۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۷، ص۳۵۱.    
۳. توبه/سوره۹، آیه۲۹..    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۷، ص۳۵۰.    
۵. حشر/سوره۵۹، آیه۲ - ۴..    
۶. طباطبائی، سیدمحمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۳۴۹.    
۷. توبه/سوره۹، آیه۲۹..    
۸. طباطبائی، سیدمحمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۱۷.    


۵ - منبع




فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله « جهاد با اهل‌کتاب‌»    


رده‌های این صفحه : جهاد | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.